Ikebana - Nghệ thuật khai thác tâm hồn (phần 2)

Người ta cho rằng nghệ thuật chơi hoa cũng như một cõi phù du, bởi vì sự sớm nở tối tàn của nó. Nhưng ít ai chịu thông cảm để hiểu rằng nó cũng như là một môn nghệ thuật vẽ tranh của người họa sĩ. Ở nơi đó người ta có thể gởi gắm về một đề tài từ thiên nhiên, cây cối hay những màu sắc được xây dựng từ các loài hoa cỏ, vật dụng xung quanh. Thay vì như họa sĩ là phát họa và thực hiện bằng những gam màu.

Tôi nhớ lần đầu khi tìm đến với môn này lúc đó chỉ có một ước muốn rất đơn giản. Đó là hiểu về nó để thực hiện những bức tranh tĩnh vật một cách hoàn hảo nhất. Phải nói thời điểm đó tôi rất thích vẽ tranh tĩnh vật. Nhưng thật sự không biết bắt đầu từ đâu, do đó khi tìm đến nghệ thuật cắm hoa cũng đơn giản là chỉ bổ sung thêm kiến thức của mình. Khi bắt đầu hiểu ra cách xây dựng và hình thành của một bình hoa thì tôi lại quên béng đi chuyện mình vẽ tranh, lúc đó lại thấy thay vì tìm các gam màu để thể hiện thì ngay trước mắt, bằng những chất liệu có thật, tôi lại dễ dàng phóng tác cảm xúc mình nhanh hơn.

Chẳng biết việc này là tốt hay xấu. Nhưng cái chính là tôi thu hoạch rất nhiều từ món nghệ thuật này từ sự thay đổi tinh thần và có cả yếu tố vật chất...

Bỏ qua vấn đề này để quay lại với nghệ thuật Ikebana. Không đơn giản là từ những màu sắc, hoa lá...Những cành cây khô vứt đi, những chai lọ, bình gốm sứt mẻ tất cả đều được tận dụng tối ưu để khai thác hết vẻ đẹp tiềm ẩn từ bên trong của nó.

Nhìn vào bức hình này bạn có thể hình dung tại sao nó sức hấp dẫn lạ kì đó.

Từ những rễ cây khô mục nát, tượng trưng cho sự lạnh lẽo vô hồn của quá khứ qua cách sơn phết nâu và trắng để muốn diễn tả sự nhập nhằng của một cảnh tượng u uất. Vẫn đó những bông hoa nở hoa thật lãng mạn, gần giống như sự vô ưu trước thời cuộc. Khi quá khứ và hiện tại đan xen thì sự vươn lên lúc này là cần thiết.

Hay như cách trình bày này trong một góc phòng nào đó, bạn sẽ cảm thấy bớt cô đơn và nó đẹp một cách đằm thắm, trữ tình, cảm giác thấy thiên nhiên đang hòa nhập vào bên trong và cùng tận hưởng.

Đến lúc này thì có thể nói rằng nó không đơn thuần là từ những vật dung hay cành lá...Những đường nét thể hiện của nó đều có mục đích và ý đồ khác nhau. Tạo một cảm giác rất thân thuộc giữa thiên nhiên và con người, mỗi góc cạnh hay điểm nhấn nhá của nó đều mang một thông điệp hay một hàm ý mà ta cần phải khám phá.

Trong thế giới tâm linh người Việt, hoa vẫn mang một giá trị nhất định. Điều này thấy rõ qua các hình thức giỗ kỵ, hoặc những ngày lễ tết. Nhưng nó chỉ xuất hiện trong sự tạm thời chứ chưa được khai thác một cách triệt để như người Nhật. Chính vì vậy người Việt cắm hoa theo kiểu sơ sài và không có mục đích. Nhìn chung cũng là cách cảm thụ, nhưng cách cảm thụ đơn giản, không tận dụng hết những mật ngữ sâu xa kia vì thế nên chẳng còn sự lắng đọng và tinh tế.

Vì thế khi bắt gặp Ikebana vẫn không ít có người chủ quan kêu lên rằng: "Ôi dào! có quái gì mà phải phức tạp". Câu này chỉ đúng ở chỗ "phức tạp", còn "có quái gì" hay không là nằm ở người thâm nhập và khám phá nó. Chúng ta không thể đứng ngoài ngõ mà vội vàng hình dung cả một ngôi nhà. Cho nên cần phải bước vô để thấy được tất cả từ phía bên trong.

Nội lực mạnh mẽ nhất của Ikebana đó là việc lưu lại những cảm xúc bất chợt đâu đó của con người trước thiên nhiên. Từ những cồn lau, bờ cỏ nằm rạp trước cơn gió, cho đến hình ảnh những đóa hoa sen, hoa súng khoe mình trên dòng nước biếc, hoặc những thác nước đổ xuống bên cạnh những tán cây thầm thĩ du dương...tất cả đều được tái hiện lại qua bàn tay tài nghệ của các chuyên gia bậc thầy về Ikebana một cách sống động.

Hoặc đôi lúc có sự mỏng manh nhưng không kém phần kiêu hãnh.

Ở Ikebana có xây dựng hai khía cạnh rất rõ ràng. Đó là niềm vui thuần túy có tính thẩm mỹ đến từ các tác phẩm, và cái còn lại là sự ảnh hưởng sâu sắc một cách huyền bí tác động đến những người bắt đầu tìm hiểu về môn nghệ thuật này.

Cũng giống như hội họa, yếu tố thẩm mỹ luôn đặt lên hàng đầu. Nhưng với lòng bền bỉ kiên trì chúng ta vẫn có một thành công nhất định.